NOTTDOWNN

Thursday, February 3, 2022

Glasgow COP26

COP26 Glasgow Summit

(ရာသီဥတု​ပြောင်းလှဲမှုဆိုင်ရာဂလာစဂိုညီလာခံ)တွင် ဗြီတိန်ဝန်ကြီးချုပ် Boris  Johnson ​ပြောကြားသောအဖွင့်မိန့်ခွန်းကိုပြန်​ဆိုပေးလိုက်ပါတယ်၊ တရုတ်နှင့်ရုရှား​ခေါင်​ဆောင်တို့ညီလာခံသို့မတက်ခဲ့ကြပါ၊ အ​မေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်က အိမ်အပြန်​လေယာဥ်ကွင်းမှာ တရုတ်မတက်တာဟာအမှားကြီးတခုဖြစ်တယ်လို့​ပြောတာကို တရုတ်နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီးဌာန​ပြောခွင့်ရက empty word အနှစ်မပါဘလာစကား​တွေ​ပြော​နေစရာမလိုဘူး၊လက်​တွေ့လုပ်ဖို့ပဲအ​ရေးကြီးတယ်လို့တုန့်ပြန်ခဲပါတယ်၊ဘိုင်ဒင်အစည်း​ဝေးမှာငိုက်မျဥ်း​နေတဲဗီဒီယိုလည်းကမ္ဘာတလွှားပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပါတယ်၊ ကာဗွန်မ​ကြောက်တဲ့ဂျပန်​ကခေါင်း​ဆောင်လည်းမတက်ခဲ့ပါဘူး၊ နိုင်ငံ​ပေါင်းတရာ​ကျော်တက်​ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်၊

မဂ်လာညနေခင်းပါ၊
ဂျိန်စ်ဘွန်းမွေးဖွားရာ စကော့တလန်ကကြိုဆိုပါတယ်၊
လူသားမျိုးနွယ်ကိုအဆုံးစီရင်ပစ်မဲ့ချိန်ကိုက်ဗုံးကြီးပေါက်ကွဲဖို့ နာရီနီလက်တံက တစ်စက္ကန့်ချင်းရွေ့နေစဥ်မှာ ဂျိန်းစ်ဘွန်းဟာ ဒါကိုရပ်တန့်စေဖို့မှန်ကန်တဲ့ဝါယာကြိုးကိုဖြတ်ရန်ကြိုးစားနေပါတယ်၊ ကျနော်တို့ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်တွေဟာလည်း ဂျိန်းစ်ဘွန်းလိုပါပဲ၊ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ကတော့ ဂျိန်းစ်ဘွန်းလိုသရုပ်ဆောင်နေတာမဟုတ်ဖူး၊ ကမ္ဘာပျက်မဲ့အရာက တကယ်မို့လိုပါ၊ မြောက်များစွာသောပစ္စတင်၊ တာဘိုင်၊ မီးဖို၊ အင်ဂျင်တွေဟာ ကာဗွန်တွေကို လေထဲသို့စုပ်ထုပ်နေတဲ့အတွက် ကမ္ဘာကြီးကိုကာဗွန်စောင်ကြီးနှင့်လွှမ်းခြုံးထားလိုက်ပါပြီ၊ လူသားတွေကြောင့်ကမ္ဘာ့အပူချိန်က တဟုန်းထိုးမြင့်တက်လာနေပါတယ်၊ သိပ္ပပညာရှင်တွေက ဒါကိုအလေးအနက်ထားကြဖို့ကျနော်တို့ကိုသတိပေးနေတယ်၊
နောက်ထပ် ၂ ဒီဂရီ တိုးလာလျှင်တော့ သန်းပေါင်းများစွာသောလူတွေရဲ့ ရိက္ခာကိုထိခိုက်စေပါလိမ်မယ်၊ သစ်ပင်တွေခြောက်သွားမယ်၊ သီးနှံဖျက်နှံကောင်တွေအလွန်ထူပြောလာမယ်၊
၃ ဒီဂရီတိုးလာလျှင်တော့ လက်ရှိထက် တောမီးလောင်ခြင်နှင့်ဆိုင်ကလုံးမုန်တိုင်းက နှစ်ဆတိုးလာမယ်၊ မိုးခေါင်ရေရှာမှုက ၅ ဆတိုးလာမယ်၊ အပူလှိုင်းရိုက်ခပ်မှုက ၃၆ ဆတိုးလာပါမယ်၊
၄ ဒီဂရီတိုးလာလျှင်တော့ မီယာမီ၊ အလက်ဇန္ဒရီးယား၊ ရှန်ဟဲ တို့ရေ တာ့တာ ပါပဲ၊ ဒီမြို့တွေအားလုံးက ဒီလှိုင်းတွေအောက်ရောက်သွားမှာပါ၊ ဒါတွေကိုဆောင်ရွက်ကြဖို့ကြိုးစားကြရာမှာ ပိုကြာလေ ဆိုးကျိုးကပိုများလေဖြစ်ပြီး ကုန်းကျမှုတွေကလည်းကြီးမားလာမှာဖြစ်ပါမယ်၊ အလျှင်အမြန်ဆောင်ရွက်ကြဖို့ သဘာဝအန္ဒရာယ်တွေက ကျနော်တို့ကိုတွန်းအားပေးနေပါပြီ၊ ဒီလိုဖြစ်လာရတာဟာလည်းလူသားတွေ ဖင့်နှေးနေခဲ့ကြလိုပဲဖြစ်ပါတယ်၊ ကမ္ဘာကြီးရဲ့နောက်ဆုံးနေ့ရောက်ဖို့ သန်း​ခေါင်ချိန်သို့ချဥ်းကပ်​နေပါပြီ အချိန်နဲနဲလေးပဲကျန်ပါတော့တယ်၊ မနက်ဖြန်ဆိုလျှင် ကျနော်တို့ရဲ့ကလေတွေအတွက် နောက်ကျသွားပါလိမ်မယ်၊ 
ကျနော်တို့တွေ ပဲရစ်မှာ ၁.၅ ဒီဂရီ မြင့်တက်နေတာကိုထိမ်းချုပ်ဖို့သဘောတူခဲ့ကြတယ်၊ ဒီကတိကဝတ်တွေကို အခုအခါမှာ အကောင်အထည်မ‌‌ဖေါ်နိုင်ခဲ့ကြလျှင် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ သီးမခံနှိုင်မှုနှင့် ဒေါသကိုထိမ်းချုပ်နှိုင်တော့မှာမဟုတ်ပါဘူး၊ 
ကျနော်တို့လုပ်နိုင်မှာပါ ကမ္ဘာကြီးရဲ့နောက်ဆုံးနေ့ကိုတိုင်းတာသိရှိနှိုင်တဲ့နည်းပညာကျနော်တို့မှာရှိ​နေပြီ၊ အရာရာဟာ ချက်ချင်းကြီးတော့မဟုတ်ဖူးပေါ့၊ နောက်ကျသွားမှာကိုတော့စိုးရိမ်မိပါတယ်၊ တခုပြီးတခု လျှင်မြန်တဲ့အချိန်နှင့်ထိရောက်စွာလုပ်ဆောင်ကြဖို့လိုပါတယ်၊ နေရာတိုင်းမှာတွေ့နှိုင်တဲ့ ကာဗွန်ထုပ်တဲစက်ရုံတွေကို (billions of hydrocarbon combustion chambers) ကျနော်တို့တွေစတင်ပြီးပိတ်သိမ်းတဲ့အလုပ်ကိုလုပ်နိုင်ပါတယ်၊ ၂၀၃၅ လှောက်မှာ ဟိုင်ဒရိုကာဗွန်​ပေါက်ကွဲစက်ကိုသုံးတဲ့ကားတွေသုံးတာကိုလျှောချသွားနှိုင်ပါတယ်၊ ဒါကိုကျနော်တို့လုပ်နိုင်နေပြီ၊ United Kingdom မှာ ကျနော်တို့ ကဦးဆောင်ပါမယ်၊ ကျောက်မီးသွေးသုံးစက်ရုံတွေကိုရပ်တန့်နှိုင်ပါတယ်၊ ၂၀၄၀ မှာ ဖွံဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာကျောက်မီးသွေသုံးဓာတ်အားပေးစက်ရုံတွေကိုရပ်တန့်နိုင်တယ်၊ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေမှာတော့ ၂၀၃၀ မှာရပ်တန့်သွားနှိုင်ပါတယ်၊ ကျနော်တို့တွေ ထရီလီယန်ချီပြီးသစ်ပင်တွေစိုက်နိုင်တယ်၊ ဒါတွေဟာနည်းပညာအရမခက်ပါဘူး၊ ၂၀၃၀ မှာ သစ်တောပြုန်းတီးတာကိုရပ်တန့်စေနှိုင်တယ်၊ ပြုံးတီးတာကိုပြောင်းပြန်လှန်ပစ်မယ်၊ ဒါဟာစိတ်ချမ်းသာဖို့နှင့် အလှအပအတွက်သက်သက်သာမဟုတ်ပါဘူး၊ သဘာဝမျှခြေကိုထိမ်းသိမ်းဖို့နှင့် လေထဲကကာဗွန်ကိုအံဝင်ဂွင်ကျဖြစ်စေဖို့ပါ၊ ကမ္ဘာကြီးကလိုအပ်နေသော အစိမ်းရောင်စက်မှုတော်လှန်ရေးကို မျှော်နေကြတဲ့အတွက် စက်မှုဖွံဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေကကျနော်တို့တွေဟာ အားလုံးကိုကူညီကြရဖို့အထူးတာဝန်တရပ်ရှိတယ်ဆိုတာကိုအသိအမှတ်ပြုကြရပါမယ်၊ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၅၀ က ဂျိန်းဝပ်ဟာ ဒီ ဂလာစဂိုမြို့မှာ ‌ရေနွေးငွေ့သုံးစက်ကိုတီထွင်ခဲ့တာပါ ဒီစက်ကိုလည်ပတ်စေဖို့ကျောက်မီးသွေးသုံး ပြီးမှ‌အပူပေး ရေနွေး‌ငွေ့ထုပ်ရတာပါ၊ ဟုတ်ပါတယ် မိတ်ဆွေများခင်ဗျား ၊ခင်ဗျားတို့ကို ကျနော်တို့က ကမ္ဘာကြီးကိုအဆုံးသတ်စေမဲ့စက် စတင်ရာနေရာသို့ခေါ်ဆောင်လာတာပါ၊ နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ လှောက်ကြာလာပြီဖြစ်သော်လည်း စက်မှုဖွံဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ဖန်တီးခဲ့ကြတဲ့ပြဿနာကိုလုံးဝမသိကျိုးကျင်ပြုနေခဲ့ကြပါတယ်၊ အခုအချိန်မှာကျ​နော်တို့မှာတာဝန်ရှိနေပါပြီ၊ ၂၀၂၀ ခုနှစ်က ပဲရစ်မြို့မှာ ကတိပေးခဲ့ကြတဲ့ တနှစ်ကို တစ်ရာဘီလီယံရံပုံငွေပါ၊ သို့သော်လည်း ကျနော်တို့ဟာ ၂၀၂၃ ထိဒီရံပုံငွေကိုပေးနိုင်ကြအုံမှာမဟုတ်ပါဘူး၊ ဒီငွေဟာ ကျန်ကမ္ဘာကို အစိမ်းရောင် နည်းပညာသို့ရွေ့စေဖို့ပါ၊ သို့သော်လည်း အစိုးရသုံးငွေလှောက်နှင့်ကျနော်တို့တွေမအောင်မြင်နိုင်ပါဘူး ဒီးအခန်းတွင်းမှာရှိနေကြတဲ့ ကျနော်တို့တွေဟာ ဘီလီယံ ရာဂဏာန်းတွေကို နေရာချပေးနိုင်ကြပါတယ်၊ ပြဿနာမရှိပါဘူး ဒါပေမဲ့စျေးကွက်မှာတော့ ထရီလီယံ ရာပေါင်းများစွာရှိပါတယ်၊ ကာဗွန်လျှောချဖို့ မိတ်ဆွေတွေကိုကူညီတဲ့နေရာမှာကျနော်တို့ရဲ့ဖွံ့ဖြိုးရေးအထောက်အပံ့ရံပုံငွေတွေကိုသုံးပြီးအတူတကွလုပ်​ဆောင်ကြဖို့ဖြစ်ပါတယ်၊ အဓိကနိုင်ငံတွေမှာလိုအပ်နေတဲ့တိုးတက်မှုတွေအတွက် ဘက်စုံဖွံဖြိုးရေးဘဏ်တွေနှင့်လုပ်ကြဖို့ဖြစ်ပါတယ်၊ ပုဂ္ဂလိကငွေကျေးတွေဝင်ရောက်လာနိုင်အောင် အလဟသဆုံးရှုံးမှုမဖြစ်စေဖို့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ကြပါတယ်၊  ပုဂ္ဂလိကငွေကြေးတွေဟာ အဂ်လန်ရဲ့ ကျောက်မီးသွေးအပေါ်မှိခိုနေရမှုကိုအဆုံးသတ်သွားစေနိုင်ပါတယ်၊
ကျနော်တို့ မှာနည်းပညာရှိပါတယ် ငွေကြေးရနိုင်ပါတယ်၊ ဒီနေ့ကျနော်တို့အတွက်မေးခွန်းကတော့ စိတ်ဆန္ဒရှိ မရှိဆိုတာပါပဲ၊ မိတ်ဆွေခေါင်းဆောင်များခင်ဗျား ကျနော်တို့အားလုံးဟာ ၂၀၅၀ ၊ ၂၀၆၀ မှာဘာတွေလုပ်ကြမလဲဆိုတာဆွေးနွေး​နေကြ​ ပြော​ဆိုနေကြတာပါ၊ ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ တဝက်က အသက် ၃၀ အောက်လူငယ်တွေပါ၊ သူတို့တွေကျနော်တို့ကိုစောင့်ကြည့်နေကြပါတယ်၊ ဒီအစည်းဝေးမှာရှိတဲ့ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ပျမ်းမျှ အသက်က ၆၀ ကျော်တွေပါ၊ ကျနော်ကဒေါင်းနင်းလမ်းမှာရှိမနေလျှင်တောင်မှ(PM မဟုတ်​တော့လျှင်​တောင်မ) ၂၀၆၀ မှာ အသက် ၉၄ နှစ်ရှိပါမယ်၊ အဲဒီအချိန်မျာကျနော်တို့တွေဘာမှမသိတော့ပါဘူး၊ ကျနော်တို့လုပ်ခဲ့တာကိုဆုံး‌ဖြတ်မဲ့ကလေးတွေခုထိမမွေးသေးဘူး၊ ဒီကလေးတွေရဲ့ကလေးတွေ၊ ကျနော်တို့ဟာ မရေတွက်နိုင်တဲ့ မျိုးဆက်တွေမတိုင်မှီဗဟိုစင်မြင့်သို့ရောက်လာနေတယ်၊ ကျနော်တို့ပျက်ကွက်လို့မရပါဘူး၊ လွဲလျှော်လို့မရပါဘူး၊ ပျက်ကွက်ခဲ့လျှင်သူတို့ကျနော်တို့ကိုခွင့်လွှတ်ကြမှာမဟုတ်ဘူး၊ Glasgow Summit ဟာပျက်ကွက်တဲ့သမိုင်းအလှည့်အပြောင်းတခုအဖြစ်သူတို့မှတ်ယူသွားကြပါလိမ့်မယ်၊ ယနေ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကိုဖုန်းကွယ်ဖို့ကြိုးစားတဲ့ခါးသီးမှုတွေနှင့် ကျနော်တို့ကိုဆုံးဖြတ်ကြလိမ့်မယ်၊ အဲဒီအခါသူတို့တွေမှန်ကြလိမ့်မယ်၊ COP26 ကတော့ရာသီဥတုပြောင်းလှဲခြင်းဆိုင်ရာကိုဖြေရှင်ကြရာမှာအဆုံးသို့မရောက်နိုင်တော့ဘူးပေါ့၊
ဒီညီလာခံဟာကတိကဝတ်တွေနှင့်အဆုံးသတ်လျှင်တောင်မှ စက်မှုဇုံတွေမှာ မီးခိုးလုံးကြီးတွေနှင့်ပြည့်နေအုံးမှာပါ၊ ဓာတ်ဆီ၊ဒီဇယ်ကားတွေက မြို့ကြီတွေမှာပြွတ်သိတ်နေကြအုံးမှာပါ၊ မည်သည့်ညီလာခံကမှဒါကိုမပြောင်းလှဲနှိုင်ပါဘူး၊ Summits တွေလှောက်နှင့်သာ ရာသီဥတုပြောင်းလှဲမှုဆိုင်ရာကိုဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့လျှင် ဒီနေ့အခြေနေသို့ရောက်ဖို့ ယ္ခင် Summits ၂၅ ခုလည်းလိုအပ်ခဲ့မှာတောင်မဟုတ်ပါဘူး၊ COP26 ဟာလည်းအဆုံးမဟုတ်နိုင်သေပေမဲ့ အဆုံးရဲ့အစတော့ဖြစ်ရပါမယ်၊ ပဲရစ်ညီလာခံပြီးတဲ့နှစ်တွေမှာ ကမ္ဘာကြီးဟာဖြေးဖြေးချင်းအားထုပ်မှုတွေနှင့် လူသားတွေအတွက်အသက်ကယ်လှေတည်ဆောက်ခဲ့ကြတယ်၊ အခုတော့‌ရေချဖို့အချိန်ရောက်လာပါပြီ၊ အစိမ်းရောင်အနာဂတ်ဆီသို့ ၁.၅ ဒီဂရီကို ရှေ့ရှုလျှင်း စတင်ခရီးနှင်ရပါတော့မယ်၊
ဒါကြောင့်လာမဲ့ရက်တွေမှာ ကျနော်တို့တွေဟာ ဒီထူးခြားတဲ့အစိမ်းရောင်စက်မှုတော်လှန်ရေးနှင့်ပတ်သက်တဲ့အလုပ်မှာမြုတ်နှံထားကြပါစို့၊ ငါတို့ဘဝနေထိုင်ပုံနှင့် ငါတို့ကမ္ဘာကိုကယ်တင်ဖို့ လုံးလောက်စွာလုပ်ကိုင်ကြပါစို၊
ဘီလီယံပေါင်းမြောက်များလှစွာသော သေးသေးဝိုင်းဝိုင်းရွှန်းရွှန်းလဲ့လဲ့ မျက်လုံးလေးများဖြင့်ကျနော်တို့ကိုစောင့်ကြည့်နေကြတာကို အလေးအနက်စဥ်စားကြပါစို့၊
ကျနော်တို့ပျက်ကွက်လျှင်ဒေါသထွက်ကြမဲ့ မမွေးသေးသောဘီလီယံပေါင်းမြောက်များစွာသောမျိုးဆက်တို့ကိုစဥ်စားကြပါစို့၊
သူတို့ကိုဥပက္ခာမပြုလျှင် ကျနော်တို့တွေ စိတ်ကူးစိတ်သန်တွေရလာမှာပါ၊ ကျနော်တို့မှာနည်းပညာရှိတယ်၊ ဘဏ်တွေရှိတယ်၊ ကော်ပိုရေးရှင်တွေရှိတယ်၊ အစိုးရမဟုတ်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေရှိတယ်၊စကားပြန်တွေရှိတယ်၊ အစည်းဝေးခန်းမတွေရှိတယ်၊ ကျနော်တို့တွေမဆောင်ရွက်နိုင်ကြလျှင်တော့ Glasgow ဖေါ်ရွေမှုနှင့်လန်းဆန်းမှုကသက်သေထူနေပါလိမ့်မယ်၊
ကျနော်တို့က ဂျိန်းစ်ဘွန်းလှောက် အသဲအသန်ကြီးမဟုတ်ပါဘူး၊ ကျနော်တို့မှာဒီရာသီဥတုဆိုင်ရာပြောင်းလှဲမှုကိုပြန်လည်တိုက်ခိုက်ဖို့အခွင့်အလမ်းတွေရှိတယ်၊ တာဝန်တွေရှိကြတယ်၊ဟုတ်ပါတယ်ခက်ခဲမှာပါ၊ ဒါ​ပေမဲ့ ကျနော်တို့လုတ်နိုင်ပါတယ်၊
ကျနော်တို့ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့စိတ်ဓာတ်ကောင်းတွေ၊ စိတ်ကူးစိတ်သန်တွေ၊ ဖန်းတီးမှုတွေနှင့်စလိုက်ကြရအောင်၊
ကျေးဇူတင်ပါတယ်၊ ကံကောင်းကြပါစေ။
(တချို့ကိုချုပ်ဆိုထားတဲ့အတွက် အယူအဆလွဲနှိုင်ပါသည်)

အောက်ပါ AAခေါင်းဆောင်ထွန်းမြတ်နိုင်နှင့်အင်တာဗျူးသည် ဘဂ်လာဒက်ချ်တွင်ထုတ်ဝေသော Prothom Alo ပုံနှိပ်သတင်းစာတွင် ဘဂ်လီဘာသာဖြင့်ပုံနှိပ်ထုပ်‌ဝေသည့် သတင်းစာမှ အင်တာဗျူးကို Ayesha Rabir ဆိုသူက (Prothin Alo English) အတွက် အဂ်လိပ်လိုပြန်ရေးထားခြင်းဖြစ်ပါသည် ယင်းကိုကျနော်က ခွင့်တောင်းခြင်းမရှိပဲပြန်ဆိုထားပါသည်)

အင်တာဗျူး       အာရကန်အာမီခေါင်းဆောင်ထွန်းမြတ်နိုင်

“ကျနော်တို့က ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနှင့်နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးကို အသိအမှတ်ပြုပါတယ်”

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အာရကန်ခေါ် ရခိုင်းပြည်နယ်သည် (state) သည် ဘဂ်လာဒက်ချ်နှင့် နယ်စပ်လျှက်ရှိပါသည်၊ ယင်းသည်အတိတ်ကတည်းကဖြစ်ပါ၏၊ ရိုးဟင်ဂျာများဝင်ရောက်လာခြင်းနှင့်အတူ ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ဘဂ်လာဒက်ချ်နှင့်စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အခြေအနေတရပ်သို့ရောက်ရှိနေပါသည်၊ ဤနေရာတွင် ရခိုင့်တပ်တော်သည် နိုင်ငံရေးနှင့်စစ်ရေးအရ အရေးပါသည့် အချက်တစ်ခု(factor)ဖြစ်နေပါသည်၊ ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်သည် ရခိုင့်တပ်တော်၏တပ်မှူးဖြစ်ပါသည်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့က ဗိုလ်ချုပ်သည် သတင်းသမားသုံးဦးနှင့် ဘဂ်လာ သုတေသနပညာရှင်တို့သို့ ရခိုင်နှင့်မြန်မာနိုင်ငံမှ အခြေအနေများကို ကချင်ပြည်နယ်မှတဆင့် အွန်လိုင်းပေါ်မှ Zoom ဖြင့်ပြောကြားခဲ့ပါသည်၊

မေးခွန်း ၁၊    ဗိုလ်ချုပ်နိုင်  မဂ်လာပါ  ကျနော်တို့ကို အချိန်းပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊ 

နိုင်၊              ကျနော်အဂ်လိပ်လိုပြောတဲ့အခါ အထူးသဖြင့် သတင်းသမားတွေကို အဂ်လိပ်လိုပြောတဲ့အခါ အထူးဂရုစိုက်ရပါတယ်ဗျာ၊ ကျနော်တို့ရဲ့ အခြေအနေက သိပ်ချုပ်ထွေးပါတယ်၊ အလုပ်နည်းဗျူဟာတွေကလည်း ချုပ်ထွေးလွန်းပါတယ်၊ အဂ်လိပ်စာက ကျနော်တို့ဘာသာစကားမဟုတ်တော့ ဆိုလိုချင်တာကိုဒီဘာသာစကာနှင့် တခြားနိုင်ငံသားတွေကိုဖေါ်ပြဖို မလွယ်ဖူးဗျ၊ သိပ်စွန့်စားရတဲ့အလုပ်တခုဖြစ်တယ်၊ ဆိုတော့ မဟာဗျူဟာမြောက်ကစ္စတွေကို ဒီနေရာမှာမဖေါ်ပြလိုဘူး၊ ကျနော့အဖို့က ခင်ဗျားတို့ကိုမပြောမှီနှစ်ခါထပ်စဥ်စားနေရတယ်၊

ရိုဟင်ဂျာနှင့်ပတ်သက်တဲ့အကြောင်းအရာတွေကိုမေးနိုင်ပါတယ်၊ ကျနော်တို့က သူတို့ကို ရခိုင်မှာ အခြေချနေထိုင်တဲ့မူဆလင်တွေအဖြစ်ရည်းညွှန်းတာပါ၊ ခင်ဗျားတို့တွေအားလုံးက ကျနော်တို့ရဲ့ အိမ်နီးနားချင်းတွေပါ နာလည်းမှုမလွဲမှားစေချင်ပါဘူး၊

မေးခွန်း ၂၊       ရခိုင်ကလက်ရှိအခြေအနေတွေကိုပြောပြပေးပါအုံး၊ တပ်တော်ကဘာတွေလုပ်နေပါသလဲ၊ အခြေအနေကဘာကိုဦးတည်နေပါသလဲ၊

နိုင်၊       ၊ ခုအချိန်မှာ ကျနော်တို့က ဗမာ့တပ်မတော်နှင့် တရားဝင်မဟုတ်ပဲ အပစ်အခပ်ရပ်စဲထားပါတယ်၊ မရပ်စဲမှိကတော့ အခြေအနေအလွန်ဆိုးခဲ့ပါတယ်၊ ခြေမြန်တပ်ရင်းတစ်ခုနှစ်ခုလှောက်ကလွဲပြီး သူတို့ မဝင်နိုင်ခဲ့ပါဘူး၊ ဒါက ကျနော်တို့ရဲ့ လက်ရှိအင်အားနဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုကို ခင်းဗျားတို့ကို သဘောပေါက်စေမှာပါ၊ အခုအပစ်အခပ်ရပ်စဲထားတာက စစ်ရေးဆိုင်ရာ ကစ္စတခုပဲဖြစ်ပါတယ်၊ နှစ်ဖက်အကြား တရားဝင်ပြောဆို သဘောတူထားတာမျိုးမရှိပါဘူး၊ တခါတလေ အလွတ်သဘောတွေ့ဆုံတာတွေရှိပါတယ်၊ သူတို့တွေက ကျနော်တို့ရဲ့စီမံခန့်ခွဲမှုနဲ့ တရားရေးဆိုင်ရာလုပ်ရပ်တွေကို ကန့်ကွက်ပါတယ်၊ ကျနော်တို့က ရခိုင်မှာ စီမံခန့်ခွဲမှုတွေ လုပ်နေပါပြီ၊ တရားရေးစနစ်တွေလည်းတည်ဆောက်ထားပြီးပါပြီ၊ အခွန်စနစ်လည်းတည်ဆောက်ထားပြီးပါပြီ၊ ဒါတွေက ဒီနိုင်ငံမှာ အသစ်မဟုတ်ပါဘူး၊ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးရှိတဲ့တိုင်းရင်းသားဒေသတွေတိုင်းနီးပါးမှာ သူတို့နှင့်သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေအတွင်း စီမံခန့်ခွဲတာကိုလုပ်ကြတာပါ၊ အခုအချိန်မှာတော့စစ်ရပ်ဆိုင်းထားတဲ့အတွက် ကျနော်တို့သိမ်းယူထားတဲ့နယ်မြေတွေမှာ နေရာခိုင်မြဲရေးကိုဦးစားပေးနေပါတယ်၊

မေးခွန်း ၃၊      ၊ ရခိုင်တောင်ပိုင်းနှင့်မြောက်ပိုင်းမှာ ဗိုလ်ချုပ်တို့ရဲ့ထိမ်းချုပ်မှုကခြားနားမှုရှိပါသလား၊

နိုင်၊        ၊ ကျနော်တို့က ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ မြို့နယ်တွင်းမှာပါ၊ မြို့ပေါ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး၊ ကျနော်တို့ အားလုံးနေရာကိုလည်ပဲဝင်နိုင်ပါတယ် အင်အားရှိပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒါကတော့ ပိုပြီးထိခိုက်မှုကိုဖြစ်စေပါလိမ့်မယ်၊ ဗမာစစ်တပ်က အစွန်းကုန်ရက်စက်ပါတယ်၊ ကျနော်တို့ကဒီလိုမဖြစ်စေချင်ဘူး၊

မေးခွန်း ၄၊     ၊ ၂၀၂၀ တုန်းက ဗိုလ်ချုပ်ပြောခဲ့တာတခုရှိပါတယ်၊ တပ်တော်အလံလွှင့်ထူနှိုင်ဖို့ဆိုတာ ရခိုင်တို့ရဲ့အိပ်မက်၊အိုလံပစ်မှာအမျိုးသားသီခြင်းသံကြားရဖို့ဆိုတာ ရခိုင်တို့ရဲ့အိပ်မက် ဆိုတာတွေလေ၊ဒါဟာ အာရကန်းလွတ်လပ်ရေးအတွက်တိုက်နေတယ်လို့ဆိုလိုပါသလား၊

နိုင်၊     ၊ ကျနော်တို့လွတ်လပ်ရေးမကြော်ငြာသေးပါဘူး၊ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်ကို ရခိုင်ပြည်သူတွေသို့ အင်ဒါရိုက်ပြောလိုက်တာပါ၊ အပြင်ဖက်ကမှတ်ယူကြတာထက်ပိုပါတယ် ကျနော်တို့က ပြည်တွင်းသွေးစည်းညီညွတ်မှုအတွက် တိုက်နေတာပါ၊ ကျနော်တို့က ဒေသတွင်းအခြေအနေ၊ နိုင်ငံတကာအခြေအနေတွေကိုထည့်သွင်းစည်းစားပါတယ်၊ ဘဂ်လာဒက်ချ်က ၁၉၇၁ မှာပေါ်ပေါက်လာတာပါ၊ အိန္ဒိယနှင့်အခြားနိုင်ငံတွေက ဒါကို အသိအမှတ်ပြုကြပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့အခြေအနေတွေက ဒီဒေသမှာ ခြားနားနေပါပြီ၊ ဒေသတွင်းအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေက နိုင်ငံသစ်ပေါ်လာတာကိုမလိုလားကြပါဘူး၊ နိုင်ငံသစ်ပေါ်လာလျှင် သူတို့နိုင်ငံတွေမှာ ခွဲထွက်ရေးသမားတွေကို သွေးထိုးလှုံ့ဆော်သလိုဖြစ်မှာကို ကြောက်ကြပါတယ်၊

မေးခွန်း  ၅၊      ၊ ဒါဆိုလျှင် ဗိုလ်ချုပ်က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကိုလိုချင်နေတာလား၊

နိုင်၊     ၊ အဆုံးစွန်ကတော့ လွတ်လပ်ရေးဆိုတာသေချာပါတယ်၊ သို့သော်လည်း ဒါက ပထမဆုံးအနေ့ဖြင့် အဆင့်တွေအများကြီးကိုတောင်းဆိုနေပါတယ်၊ အချိန်ကစကားပြောမှာပါ၊

မေးခွန်း ၆၊     ၊ ၂၀၂၀ မှာ ကေဒါ( စည်းရုံးရေးမှု)၂၀၀၀၀ ရှိရမယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်ပြောခဲ့ဖူးတယ် ၇၀၀၀၀ အထိတိုးလာစေချင်တယ်လို့လည်းပြောခဲ့ဖူးတယ်၊ ဘယ်တော့လှောက်ကို ဒီရည်ရွယ်ချက်ပြည့်ပါမလဲ၊

နိုင်၊    ၊ ကျနော်တို့မှာ စစ်သား ၃၀၀၀၀ ဝန်းကျင်မှာရှိနေပါပြီ၊ စစ်အသုံးအဆောင်တွေအတွက်မလွယ်လှဘူး ခက်ခဲတဲ့တာဝန်ကြီးတခုပါ၊ နိုင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက်ရှိလျှင်ဖြစ်နိုင်သမျှအရာရာကိုလုပ်ရပါတယ်၊ ကျနော်တို့ဘိုးဘွားမြေတွေကိုထိမ်းသိမ်းစောင့်ရှောင့်ဖို့ အနည်းဆုံး စစ်သား ၃၀၀၀၀ ကနေ ၅၀၀၀၀ ထိလိုအပ်ပါတယ်၊ ပြည်သူတွေကလည်း ကျနော်တို့နှင့်ပါဝင်ဖို့ထက်သန်ကြပါတယ်၊ ကျနော်ပြောနိုင်ပါတယ် အခြေအနေတွေက ကျနော်တို့ဖက်မှာပါ၊  ဒါပေမဲ့ ပန်းတိုင်သို့ ဘယ်အချိန်မှာရောက်မယ်ဆိုတာကပြောဖို့ခက်ပါတယ်၊ 

မေးခွန်း ၇၊     ၊ တပ်တော်ဟာ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့်တရားစီရင်ရေး တည်ဆောက်ထားပြီးပြီလို့ ဗိုလ်ချုပ်ကပြောပါတယ်၊ ဒါဟာဗိုလ်ချုပ်ရဲ့နိင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက် ရှေးသို့ကောင်းမွန်စွာသွားနေတယ်လို့ညွှန်းဆိုနေပါတယ်၊ ရခိုင်ရဲ့နေရာတိုင်းမှာ ဗိုလ်ချုပ်တို့ရှိမနေသေးဘူးလို့လည်းပြောတယ်၊ ဒီလိုဆိုလျှင် ဗိုလ်ချုပ်တို့ရဲ့တရားစီရင်ရေးကဘယ်မှာလဲ၊ ဘယ်လိုဆောင်ရွက်နေကြပါသလဲ၊

နိုင်၊      ၊ ကျနော်တို့မှာ ရဲတပ်ရှိပါတယ်၊ ခင်ဗျားကိုလူတွေကယုံကြည်မှုရှိလျှင် ခင်ဗျားမှာ တရားရေးစနစ်ရှိရပါမယ်၊ ခင်ဗျားဟာ သူတို့ရဲ့ပြဿနာကို မျှတစွာ တရားနည်းလမ်းကျစွာဖြေရှင်းပေးရပါမယ်၊ ဒါကကျနော်တို့ရဲ့အတွေ့အကြုံပါပဲ၊

မေးခွန်း ၈၊      ၊ ရခိုင့်တပ်တော်ဟာ အာဏာသိမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်ပြီး ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့လှုပ်ရှားမှုမှာမပါဝင်တာဟာဘာကြောင့်ပါလဲ၊ ဒါနှင့်ပတ်သက်လို့ဘယ်လိုရပ်တည်ပါသလဲ၊ 

နိုင်၊     ၊ ကျနော်တို့ရဲ့အဓိကရည်ရွယ်ချက်က ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့အချုပ်အချာအာဏာကိုပြန်လည်းရရှိဖို့ ရက္ခိတ လမ်းစဥ်ပါ၊ ယ္ခင်ရခိုင်မျိုးဆက်တွေဟာ ဗမာတွေနောက်ကိုလိုက်ယင်း၊ ထောက်ခံယင်းအချိန်ဖြုန်းနေခဲ့ကြတာပါ၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကတည်းက ရခိုင့်နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအပါအဝင် ဗမာတွေနှင့်ပူးပေါင်ခဲ့ကြပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ရခိုင်တွေဟာသူတို့ရဲ့နိုင်ငံရးရပိုင်ခွင့်တွေကိုမရခဲ့ကြဘူး၊ ၁၉၈၈ ဒီမိုကရေစီအရေးအခင်မှာလည်းပါဝင်ခဲ့ကြပါတယ် ဘာရလာဒ်မှမရခဲ့ဘူး၊ ဒီအတွေ့အကြုံရဲ့နောက်မှာတော့ကျနော်တို့ဟာဗမာတွေရဲ့နောက်သို့ဆက်မလိုက်ချင်ကြတော့ဘူး၊ ကိုယ်ပိုင်ရည်ရွယ်ချက်ကိုပဲအကောင်အထည်ဖေါ်ချင်ကြတော့တယ်၊ လက်ရှိဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုတွင်အဝေးမှပါဝင်မှုဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ဗျူဟာတခုပါ၊ တိုက်ရိုက်ပါဝင်ချင်မှပါဝင်မှာပါ၊ ဒါပေမဲ့အပေါင်းပါတွေကတော့ ဒီလှုပ်ရှားမှုရဲ့အဓိကအစိတ်ပိုင်တခုပါပဲ၊ သို့သော်လည်း ဒါဟာကျနော်တို့ရဲ့ စမတ်ကျသော (smart stance) ရပ်တည်ချက်ဖြစ်ပါတယ်၊ ဒါ့ကြောင့်ဗမာတပြည်လုံးမငြိမ်မသက်ဖြစ်နေသော်လည်း ရခိုင်ကငြိမ်းချမ်းပါတယ်၊

မေးခွန်း ၉၊     ၊ တခြားအကြောင်းအရာဖက်သို့လှည့်ကြရအောင်ပါ၊ ရိုဟင်ဂျာပြဿနာနှင့်ပတ်သက်လို့ ရခိုင်တပ်တော်မှာ ဘယ်လိုအမြင်ရှိပါသလဲ၊ 

နိုင်၊     ၊ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးကို ကျနော်တို့ အသိအမှတ်ပြုပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒီပြဿနာမျိုးကိုစကားလုံးနဲနဲနှင့်မဖြေဆိုနိုင်ပါဘူး၊ လွတ်လပ်တဲ့နိုင်ငံတခုအတွက်တောင်မှ ပြဿနာကြီးတခုပါ၊ ဘဂ်လာဟာ သူတစ်ယောက်တည်းဖြေရှင်းလို့ရမှာမဟုတ်ပါဘူး၊ ကျနော်တို့အတွက်လည်းပြဿနာကြီးတစ်ရပ်ပါ၊ ဘဂ်လာနှင့်ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ထက်သန်ပါတယ်၊ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတဲ့အထောက်အထားနှင့်ပတ်သက်ပြီး နှစ်ဖက်လုံးအချိန်ယူဖြေရှင်းကြရပါမယ်၊ လူမျိုးတစ်မျိုးကိုဘယ်လိုပုံဖေါ်မယ်ဆိုတာဟာ လူ့အခွင့်အရေးနှင့်ပတ်သက်တဲ့အခြေခံမေးခွန်းဖြစ်မှာပါ၊ ကျနော်တို့ဟာလူ့အခွင့်အရေးအခြေခံအ‌ကြောင်းအရာတွေကိုလိုက်နာကြရမှာပါ၊ တချိန်တည်းမှာပဲ တနေရာတည်းမှာနေကြတဲ့ လူမျိုးစုတွေရဲ့အမြင်ကလည်းအရေးကြီးပါတယ်၊ ၁၉၅၀ မတိုင်ခင်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတာမကြားခဲ့ဖူးပါဘူး၊ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အချိန်မှာ သမိုင်း ပုံပေါ်လာပါလိမ့်မယ်၊ အာရပ်သမိုင်းလည်းပေါ်ပေါက်ခဲ့တာပဲ၊ သူတို့ရဲ့ဘိုးဘွားများနှင့်ပတ်သက်လို့ ရခိုင်တွေလည်းသိချင်ကြတယ်၊ ရခိုင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့သမိုင်းကလွဲလို့ အရာရာဆုံးရှုံးခဲ့ကြရတယ်၊ သမိုင်းကိုမလွတ်တမ်းဆုပ်ကိုင်ထားခဲ့ကြတယ်၊ အမျိုးသားရေးဝါဒပြင်းထန်သူတွေပါ၊ ဒါတွေဟာ ရခိုင်ကလူမျိုးစုနှစ်စုကြားမှာဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အဓိကပြဿနာဖြစ်ပါတယ်၊ ဒါဟာနိုင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိပေါ်ပေါက်လာတာပါ၊ အခုအချိန်မှာကျနော်တို့အားလုံရဲ့ရပ်တည်မှုက ဗမာကိုဆန့်ကျင်တဲ့တစ်ဘက်တည်းမှာရှိနေကြတဲ့အတွက် ရခိုင့်တပ်တော်ရဲ့ရပ်တည်မှုက ကျနော်တို့အားလုံးရခိုင်မှာအတူနေထိုင်ဖို့ပါပဲ၊ ဒီပြဿနာရဲ့အဖြေအတွက် ဘဂ်လာက အဓိကကျပါတယ်၊ 

မေးခွန်း ၁၀၊    ၊ ရိုးဟင်ဂျာအကျပ်အတည်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘဂ်လာအစိုးရနှင့်အဆက်အသွယ်ရှိပါသလား၊

နိုင်၊    ၊ကျနော်တို့အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစာခဲ့ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ ကျနော်တို့မျော်လင့်တဲ့တုန့်ပြန်မှုမရသေးပါဘူး၊ ကျနော့ဆုံးဖြတ်ချက်က ဘဂ်လာမူဝါဒ‌ရေးဆွဲသူတွေနှင့် ဒီကစ္စကိုဆွေးနွေးချင်တာပါ၊ တုန့်ပြန်မှုကိုမျှော်လင့်နေပါတယ်၊

မေးခွန်း ၁၁၊   ၊မကြာခင်က ဗဟိုအစိုးရရဲ့ ပြန်လည်နေရာချထားရေးဝန်ကြီး ရခိုင်သို့ရောက်တာတွေ့ပါတယ်၊ ရိုဟင်ဂျာတွေနေရာချထားရေးဆွေးနွေးကြတာ သတင်းတွေမှာတွေ့ပါတယ်၊

နိုင်၊   ၊ ဒီကစ္စခုအချိန်ထိ အထောက်အကူမဖြစ်သေးပါဘူး၊ ဗမာစစ်တပ်မှာ ဒီကစ္စနှင့်ပတ်သက်လို့မှန်မှန်နှင့် တည်ငြိမ်တဲ့ အနေအထားမရှိပါဘူး၊ သူတို့စိတ်က အချိန်းမရွေးပြောင်းလွှဲသွားနိုင်ပါတယ်၊ သူတို့ကိုယုံရမှာလား၊ ရိုဟင်ဂျာတွေပြန်လာဖို့ကစ္စက ကြိုဆိုရမည့် ကစ္စပါ၊ သို့သော် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးက ဘယ်အချိန်မှာမဆိုပျက်သွားနိုင်ပါတယ်၊ တပ်မတော်ကိုယ်တိုင်ကခုထိ ရာထူးကျောထောက်‌နောက်ခံရှိမနေပါဘူး၊

မေးခွန်း ၁၂၊   ၊ သို့သော်လည်း ရခိုင်ကတော့ အခုအချိန်မှာငြိမ်းချမ်းနေတာပဲမဟုတ်လား၊

နိုင်၊     ၊ မှန်ပါတယ် ဗမာပြည်က တခြားနေရာတွေနှင့်စာလျှင် ငြိမ်းချမ်းပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဆက်လက်တည်းမြဲနေဖို့ အာမခံချက်တော့ရှိမနေပါဘူး၊ ရိုဟင်ဂျာမိသားစုတွေလာချင်လျှင် လာခွင့်ပေးလိုက်ပါ၊ ကျနော်တို့နေရာချထားရေးကို မနှောက်ယှက်ပါဘူး၊ သူတို့အတွက်ပြန်လာချင်ကြတာသဘာဝကျပါတယ်၊ သို့သော်လည်း ပြန်လည်နေရာချထားရေးစခန်းတွေရဲ့အခြေအနေကမကောင်းဘူး၊ သူတို့ပြန်လာတဲ့အခါပိုကောင်းတဲ့အခြေအနေရပါ့မလား၊

မေးခွန်း ၁၃၊     ၊ ARSA လို RSO လို ရိုဟင်ဂျာအဖွဲ့တွေအကြောင်းကျနော်တို့ကြားရပါတယ်၊ သူတို့နှင့်ဆက်သွယ်လုပ်ဆောင်မှုအခြေအနေ ဘယ်လိုရှိပါသလဲ၊ 

နိုင်၊   ၊ ဒီကစ္စတွေနှင့်ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာကဖိအားတွေကို ကျနော်တို့ခံရပါတယ်၊ အကြမ်းဖက်ဝါဒီလို့သတ်မှတ်ထားခံရသူတွေနှင့် ဘယ်သူမှ မဆက်သွယ်ချင်ကြပါဘူး၊ ကျနော်တို့ကိုယ်တိုင်တောင်ဒီစာရင်းဝင်ခဲ့တာပါ၊ မကြာခင်ကမှ ဗမာအစိုးရက စာရင်းကဖယ်ရှားပေးလိုက်တာပါ၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ် တို့ကလည်း ARSA ကို ထောက်ပံ့၊ မပံ့ ကျနော်တို့ကို မေးကြပါတယ်၊ ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်လို့ သူတို့ကကျနော်တို့ကိုသတိပေးပါတယ်၊ သို့သော်လည်းကျနော်ပြောနိုင်ပါတယ် မူဆလင်တွေဟာ ကျနော်တို့အဖွဲ့ ရဲ့အဆင့်အသီးသီးမှာပါဝင်လိုကြပါတယ်၊ ဒါတွေက ကျနော်တို့ရဲ့ ရဲတပ်တွေမှာဖြစ်တာပါ၊ ကနော်တို့က သူတို့ကိုပေးသွင်ပါတယ်၊ တရားရေးနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေးတွေမှာလည်းဒီလိုပါပဲ၊ သူတို့ကျနော်တို့ကိုလိုအပ်ပါတယ်၊ ကျနော်တို့ကလည်းမူဆလင်အများစုရွာတွေကိုစီမံခန့်ခွဲရေး တရားရေးတွေမှာထည့်သွင်းချင်တယ်၊ သို့သော်လည်း ကုန်ခဲ့တဲ့အပတ်က မူဆလင်တစ်ယောက် လက်နက်တွေနှင့်ထွက်ပြေးပြီး ARSA သို့ရောက်သွားခဲ့တယ်၊ ဒါဟာ အဖွဲ့အစည်းတွင်းမှာ သူတို့ကိုယုံကြည်ဖို့ ခက်သွားစေတယ်၊

မေးခွန်း ၁၄၊    ၊ ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ အဆင့်မြင့်ပညာတတ်ရိုဟင်ဂျာဒုတိယမျိုးဆက်တွေရှိကြတယ်၊သူတို့ရဲ့အသံကိုလည်းကြားနေရတယ်၊ သူတို့ကိုစိတ်ဝင်စားပါသလား၊

နိုင်၊      ၊ သူတို့ကိုစိတ်မဝင်စားပါဘူး သူတို့ကိုထည့်သွင်းဖို့လည်း ပြင်ဆင်မထားပါဘူး၊ သူတို့ ကျနော်တို့ကိုကူညီချင်လျှင်တော့သိပ်ကောင်းတာပေါ့၊ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့အတွေ့အကြုံအရ ဒီပညာတပ်တွေဟာ မြေပြင်ကအကြောင်းအရာတွေကို နားလည်းမှုအားနည်းကြတယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့သိနေတယ်၊ မြေပြင်ကတော်လှန်ရးသမားတွေနှင့် သူတို့အမြင်ကခြားနားပါတယ်၊ အနောက်ဖက်ပညာတပ်လူငယ်တွေဟာ မေးခွန်းမေးဖို့လှောက်ကိုပဲသင်ယူထားကြတာပါ၊ မြေပြင်မှာ တကယ် အလုပ်လုတ်ဖို့ကတော့ တော်တော်လေးခြားနားပါတယ်၊ 

မေးခွန်း ၁၅၊     ၊ ရခိုင့်တပ်တော်ဟာ တရုပ်နှင့်နားလည်းမှု ရှိထားတယ်လို့ ကျနော်တို့သိထားတယ်၊ ရိုးဟင်ဂျာတွေအကြောင်းသူတို့နှင့်ဆွေးနွေးပါသလား၊

နိုင်၊    ၊ တရုတ်ကအရေးကြီးတဲ့ကစ္စတခုပါ၊ ကျနော်တို့က ယူနန်နှင့်ကပ်လျှက်မှာနေပါတယ်၊ ဒီနိုင်ငံရဲ့လုံခြုံရေးအာဏာပိုင်တွေနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ မူဝါဒ‌ရေးဆွဲသူတွေနှင့်မဆိုင်ပါဘူး၊ တခါတလေ သူတို့တွေ ဘဂ်လာဒုက္ခသယ်ပြဿနာတွေအကြောင်းမေးပါတယ်၊ ဒါက ကျနော်တို့ရဲ့ ဦးစာပေးအစီအစဥ်တွေထဲက တစ်ခုမို့လို့ပါ၊ 

မေးခွန်း ၁၆၊    ၊ ဒေသ သတင်းတွေမှာ ဒီကလူတချို့တွေဟာ ချင်းပြည်နယ်ကိုသွာကြတယ်လို့ဆိုတယ်၊  ရခိုင့်တပ်တော်ဟာဒီဒေသတွေနှင့်အဆက်အသွယ်ရှိပါသလား၊ 

နိုင်၊     ၊ တပ်တော်ကနယ်ခြားလိုင်းတလျှောက်မှာရှိနေပါတယ်၊ အခြားတဖက်ကအခြေအနေတွေကိုလည်းကျနော်တို့သတိထားမိပါတယ်၊ သို့သော်လည်း ဘဂ်လာအစိုးရဟာ ကျနော်တို့ကိုနှောက်ယှက်ဖို့မရှိပါဘူး ဆိုတာကျနော်တို့သိပါတယ်၊ သူတို့စိတ်ဆန္ဒကိုလေးစားပါတယ်၊ ဘဂ်လာနှင့်ဆက်သွယ်ရေးကောင်းချင်ပါတယ်၊ ကျနော်တို့ရဲ့ရုန်းကန်မှုနှင့်ပတ်သက်တဲ့အမှန်တရားကို ဘဂ်လာတွေကိုသိစေချင်တယ်၊ သူတို့တွေကို နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနယ်ပယ်အားလုံးတွင် ကျနော်တို့နှင့်ဆက်ဆံဖို့အတွေးတွေပေါ်ပေါက်စေမှာပါ။

ဤအင်တာဗျူးကို ပြန်ဆိုခြင်းသည် အားလုံးကို ကျနော်နှင့်သဘောမျှ၍ပြန်ဆိုခြင်းမဟုတ်ပါ၊

ထွန်းလွင်

၂း၃၁ နာရီ၊ ၃၊၂၊၂၀၂၂

သူပုန်အော််သံ

သူပုန်အော်သံ

အာရကန်အာမီခေါင်းဆောင် ထွန်းမြတ်နိုင်နှင့် Asia Times အင်တာဗျူး (EXCLUSIVE INTERVIEW)

(အသက် ၄၃ နှစ်အရွယ် ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှအ​အောင်မြင်ဆုံးသူပုန်တပ်မှူးဖြစ်သည်၊ သူ​ခေါင်း​ဆောင်​သော အာရကန်အာမီ AA ကိုလက်တဆုတ်စာလူတစုနှင့် ၂၀၀၉ ခု ​အေပြီလတွင်စတင်ထူး​ထောင်ခဲ့ပြီး စစ်ဒဏ်ခံ​နေရ​သောနိုင်ငံ၏ အင်အားအရှိဆုံးနှင့် အစွမ်းအထက်ဆုံးလူမျိုးစုစစ်တပ်များထဲမှတခုဖြစ်သည်)

By Bertil Lintner January 18, 2022

(Intro ကိုချန်ထားခဲ့ပါသည်)

Asia Times : အာဏာသိမ်းပြီး ပုံမှန်မဟုတ်သောအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူကြပြီးနောက် ရခိုင်မှာငြိမ်နေတယ်၊ တခြားနေရာတွေမှာမငြိမ်ချမ်းဘူး၊

ငြိမ်းချမ်းရေးဘယ်လှောက်ကြာကြာတည်မြဲမယ်လို့မျော်လင့်ပါသလဲ၊

TMN : ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့အပစ်ရပ်စဲရေးက မတည်ငြိမ်ပါဘူး၊ ဒါးဆွဲဒုတ်ဆွဲပါပဲ၊ ဘယ်လှောက်တာရှည်တည်တံ့မယ်ဆိုတာမသေချာဘူး၊ ကျနော်တို့ကတော့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အကျိုးရှိသော အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ အပစ်အခပ်ရပ်စဲရေးကိုလိုချင်တယ်၊ စကစ ကအခြားစစ်မျက်နှာတွေမှာတိုက်နေရတယ်၊ သင့်သလိုပေါ့၊ ကျနော်တို့ အုတ်ချုပ်ရေး၊ တရားရေး၊ အခွန်၊ လုံခြုံရေးနှင် အခြားအုပ်ချုပ်ရေးအင်စတီကျူးရှင်းတွေတည်ဆောက်ထားတာကိုသူတို့ ဒေါသထွက်နေတယ်ဆိုတာကျနော်တို့သိတယ်၊

AT : အခြားလက်နက်ကိုင်တွေနှင့်ဆက်ဆံရေးကဘယ်လိုပါလဲ၊ မဟာမိတ်တွေသက်သက်မျှနှင့်ပဲလား၊ တခြား KNU, KNPP, RCSS တွေနှင့်ကောအဆင်ပြေပါရဲ့လား၊

TMN : ကျနော်တို့ရဲ့ညီနောင်အဖွဲ့မှာတက်ကြွစွာပါဝင်နေပါတယ်၊ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်တွေနဲ့ရောပါပဲ၊ FPNCC ရဲ့အဖွဲ့ဝင်းလည်းဖြစ်တုံးပါပဲ၊ KNU, KNPP တို့နှင့်လည်းဆက်ဆံရေးကောင်းပါတယ်၊ အခြားတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေနှင့်လည်းကောင်းပါတယ်၊

AT : အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက စကစ ရဲ့လုတ်ဆောင်ချက်တွေကိုခြုံငုံသုံးသတ်‌ပေးပါအုံး၊ ဆွေးနွေးအဖြေရှာရေးကဖြစ်နိုင်ပါအုံးမလား၊ လက်နက်နဲ့လှုတ်ရှားမှုကပဲရှေ့ကိုရောက်မှာလား၊ 

TMN :  စကစရဲ့ကျမ္မာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့စနစ်ကပြိုနေပြီ၊ နိုင်ငံစီးပွားရေးကပျက်နေပြီ၊ နိုင်ငံရေးကလေရစ်နေပြီ၊ စကစကအကြောက်လွန်း​လာပြီး အရင်ကထက်သံတမန်ရေရာမှာလည်းအပယ်ခံလာနေရပါတယ်၊ စကစ စစ်တပ်ကရှေ့တန်းအများကြီးမှာဖွင့်နေရတယ်၊ အာဏာရှင်က မုန်းတိုင်းအလယ်ရောက်နေပြီ၊ အမှားအတွက်လမ်းသိပ်မရှိတော့ဘူး၊ အချိန်မရွေးပေါက်ကွဲသွားနိုင်ပါတယ်၊ စစ်အင်အားနှင့်ခံနှိုင်ရည်ကိုတော့လျှော့တွက်လို့မရပါဘူး၊ အာဏာတည်မြဲဖို့လုပ်လို့ရတာအကုန်လုပ်လိမ္မယ်၊ ရိုင်းစိုင်းမှုဆိုတာကလည်းလုပ်နေကျပါပဲ၊ လက်ရှိအခြေအနေမှာတွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ဆိုတာဖြစ်နှိုင်ပုံမပေါ်ပါဘူး၊ ဖြစ်လျှင်လည်း မစစ်မှန်ပဲ စကားလှောက်ပဲဖြစ်မှာပါ၊

AT : NLD ကဏ္ဍကိုဘယ်လိုရှုမြင်ပါသလဲ၊ ANP နှင့်တခြားနိုင်ငံရေးပါတီများရဲ့ ဒေသတွင်းနိုင်ငံရေးမှာဘယ်လို ဆိုတာကိုလည်းသုံးသတ်ပေးပါအုံး၊

TMN :  NLD ကတော့ ၂၀၂၀ မှာအပြတ်အသတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း သိပ်ကောင်းတဲ့အခြေနေမှာရှိနေတယ်လို့မပြောသာပါဘူး၊ အတွေ့အကြုံရှိသော်လည်း မသေချာတော့ပါဘူး၊ လူထုမျော်လင့်ချက်နှင့်သိပ်မကိုက်တော့ဘူး၊ ခေါင်းဆောင်သစ်တွေလိုပါတယ်၊ စွမ်းဆောင်ရည်ရှိတဲ့နိုင်ငံရေးအင်အားတွေလိုတယ်၊ ANP နဲ့ပတ်သက်လို့ကတော့ ကတိပြုထားတဲ့အတိုင်း ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲမှာဝင်မဝင် အပေါ်မူတည်လိမ့်မယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံရေးအနာဂတ်က ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းပြီးခန့်မှန်းဖို့ခက်ပါတယ်၊ ANPအတွက် နောက်ဖြစ်နိုင်ဖွယ်တခုကတော့ လာမဲ့နှစ်တွေမှာရွေးကောက်ပွဲမရှိလျှင် အခြားပါတီတွေ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေလို ULA ထဲကိုပါဝင်ပူပေါင်းတာမျိုးလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊ 

AT : ခင်ဗျားရဲ့ နောက်ဆုံးမျှော်လင့်ချက်က လွတ်လပ်ရေးလား၊ ဖက်ဒရာယ်ယူနီယံထဲက ကိုပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်လား၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အနာဂတ်ဖွဲ့စည်းပုံကို ဘယ်လိုစိတ်ကူးပါသလဲ၊ 

TMN : ကိုပိုင်ဆုံးဖြတ်ခွင့်နှင့်အချုပ်အချာအာဏာက ကျနော်တို့အမျိုးသာရေးလှုပ်ရှားမှုရဲ့ နှလုံးသွေးပွက်ပါပဲ၊ ရခိုင်တွေမျော်လင့်တဲ ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်း နေရာရှိမရှိ ကြည့်ရပါလိမ်မယ်၊ ကျနော်တို့တိုင်းရင်းသာညီအစ်ကိုမောင်နှမတွေနှင့်အတူနေဖို့ပိုနှစ်သက်ပါတယ်၊ သို့သော်လည်းပြည်ထောင်စုထဲမှာကျနော်တို့ဆန္ဒရှိသောမှန်ကန်တဲ့နိုင်ငံရေးနေရာမရလျှင်တော့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်သို့ဦးတည်းသွာနိုင်ပါတယ်၊ 

AT : တပ်တော်ရဲ့အင်အားဘယ်လှောက်ရှိပြီး နယ်မြေဘယ်လှောက်ကိုထိမ်းချုပ်ထားနိုင်ပါပြီလဲ၊

TMN : ၁၃ နှစ်အတွင်း လေ့ကျင့်ပြီးသား အင်အား ၃ သောင်းရှိပါတယ်၊  (၂၀၀၉ မှစ) လေ့ကျင့်နေတုန်းတွေလည်းရှိပါတယ်၊ ၇၀ % ကတိုင်ပွဲအတွေ့အကြုံရှိသူတွေပါ၊ အင်အား ၅၀၀၀-၆၀၀၀ ကိုမဟာမိတ်တို့ရဲ့‌ဒေသတွေမှာနေရာချထားပြီး ကျန်တဲ့အင်အားတွေကတော့ရခိုင်မှာပါ၊ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းရဲ့ ၆၀% ကိုကျနော်တို့ထိမ်းချုပ်ထားပါတယ်၊ တောင်ပိုင်းမှာတော့နဲပါတယ်၊ တချို့နေရာတွေမှာတော့ ကျနော်တို့နှင့်မြန်မာ့စစ်တပ်ကြားမှာနယ်ခြားသတ်မှတ်ဖို့ခက်ပါတယ်၊ သူတို့က သူတို့ဗျူဟာအတွက်မြို့ကိုထိမ်းချုပ်ထားပါတယ်၊ ကျနော်တို့ကလည်းကျနော်တို့အာဏာအတွက်ဝင်ရောက်ရပါတယ်၊ မတည်ငြိမ်တဲ့နေရာတွေပေါ့၊ 

AT : PDF တွေနှင့်ဆက်ဆံရေးကဘယ်လိုပါလဲ၊ ချင်းပြည်နယ်က PDF နှင့် ချိတ်ဆက်ထာတဲ့ တပ်တွေနဲ့ကော၊ 

TMN : ခုအချိန်ထိတော့ အ‌ရေးပါတဲ့ပူပေါင်ဆောင်ရွက်မှုမရှိသေးပါဘူး၊

AT : ဘဂ်လာက Prothom Alo ဂျာနယ် နှင့်တွေ့စဥ်က ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ကို အသိအမှတ်ပြုတယ်လို့ပြောခဲ့တယ်၊ ရိုဟင်ဂျာတွေပြန်လာဖို့နှင့် နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင်ကိုထောက်ခံတယ်လို့ဆိုလိုတာလား၊ 

TMN : ရခိုင်ပြည်မှာနေထိုင်သူအားလုံရဲ့နိုင်သားဖြစ်ခွင့်နှင့်လူ့အခွင့်အရေးတွေကိုကျနော်တို့အသိအမှတ်ပြုပါတယ် ၊ဒါပေမဲ အခုအချိန်မှာ အလွန်များပြားတဲ့ဒုက္ခသည်တွေကိုနေရာချထားခြင်းဟာရုန်းရင်းဆံခပ်(မငြိမ်းသက်မှု)ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်၊ နေရာချထားရေးကသူတို့ရဲ့ဆန္ဒအတိုင်းဖြစ်စေသင့်တယ်၊ နိုင်ငံတကာရဲ့ကြီးကြပ်မှုအောက်မှာဖြစ်သင့်တယ်၊ ဒုက္ခသယ်တွေလိုချင်နေတဲ့ နာမယ်က အဓိကပြဿနာပါ၊ ရိုဟင်ဂျာဆိုတာရခိုင်တွေလက္ခံတဲ့အသုံအနှုန်းမဟုတ်ပါဘူး၊ ဒါဟာသူတို့သမိုင်းနှင့်ဆိုင်နေပါတယ်၊ သူတို့ကမူလနေထိုင်ကြသူတွေပါ၊ မူဆလင်တွေက နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနှင်ဝင်ရောက်လာသူတွေပါ၊ အထူးသဖြင့်အဂ်လိပ်လက်ထက်တုံးကပါပဲ၊ သူတို့တွေရခိုင်မှာမျိုးဆက်တွေနေထိုင်လာခဲ့ကြတဲ့အတွက် သူတို့ဟာနိုင်ငံသားဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ ဘယ်သူဘယ်ဝါဆိုတာက မေးခွန်းတစ်ခုဖြစ်နေတာပါ၊ 

AT :  မွတ်စလင်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဟိန္ဒူနှင့် ခရစ်ယာန်များရခိုင်းတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူတကွ နေထိုင်နိုင်ရန် အခွင့်အလမ်းများက ဘာတွေဖြစ်ပါမလဲ၊ 

TMN : အပြင်ကလူတွေမကိုင်တွယ်ဘူးဆိုလျှင်(မကစားဘူးဆိုလျှင်)ဒါကအဆင်ပြေသွားမှာပါ၊ အခုအချိန်မှာတည်ငြိမ်နေပါတယ်၊ ၁၉၄၁/၄၂ မှသည် ၂၀၁၉ ထိနှင့်စာလျှင်ပေါ့၊ သိသာတဲ့အပြောင်းအလှဲတွေကိုမြင်နှိုင်ပါတယ်၊ 

AT : RSO, ARSA တို့နှင့်ပတ်သက်တဲ့အမြင်ကိုသိပါရစေ၊

TMN : ကျနော်တို့တွေနှင့်အချိတ်အဆက်မရှိပါဘူး၊ RSO ကတော့နိုင်ငံရေးအရရင့်ကျက်မှုရှိပါတယ်၊ ARSA ကတော့ကွန်ယက်ပိုရှိတယ်၊ ARSA တွေဟာ ရခိုင်နှင့် ဒုက္ခသယ်စခန်းတွေမှာ ဆန့်ကျင်မှုတွေလုပ်နေကြတယ်၊ ပြည်ပရောက်ပညာတတ်မူဆလင်တွေက မောင်းနှင်နေကြပြီး ပြဿနာနိုင်ငံရေးဝန်းကျင်းကိုဖန်တီးနေကြတယ်၊ 

AT : အိမ်နီးနားချင်းက ဘဂ်လာဖြစ်တယ် ဘဂ်လာနှင့်ဆက်ဆံရေးကိုဘယ်လိုဖေါ်ပြမလဲ၊ နယ်စပ်ကလူတွေ ဥပမာ မာမ လူအဖွဲ့အစည်း၊ ပြီးတော့ အိန္ဒိယကလူတွေပေါ့၊ 

TMN : မာမ (Marma)  နဲ့  မောဂ် (Magh or the Mog of Tripura) က ကျနော်တို့ရဲ့သွေးချင်းတွေပါ၊ ကျနော်တို့ရဲ့လှုပ်ရှားမှုကိုသူတို့လေးလေးနက်နက်နာလည်းမှုရှိတယ်၊ ကျနော်တို့ကို ကိုယ်ချင်းစာတယ်၊ ဘဂ်လာအာဏာပိုင်တွေနှင့်ပတ်သက်လို့ကတော့ မဆိုးပါဘူး ဒါပေမဲ့ခုထိတော့မကောင်းသေးဘူး၊ ကျနော်တို့နှင့်ဆက်ဆံဖို့သူတို့မှာ ရှင်းလင်းတဲ့ မူဝါဒနှင့်ဗျူဟာရှိတယ်လို့ကျနော်တို့ခုထိသတိမထားမိသေးဘူး၊ ဆက်ဆံရေးတိုးတက်သင့်ပါတယ်၊ သူတို့ရှေ့ကိုတလှမ်းတို့သင့်တယ်၊ ကောင်းမွန်တဲ့ဆက်ဆံရေးက နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ကိုအကျိုးရှိစေမှာပါ၊ အ‌ရေးကြီးဆုံးက ဒုက္ခသယ်တွေကိုကိုင်တွယ်ဖို့ပါ၊ အထောက်အပံ့ဖြန်ဝေတာတွေ၊ ကူးစက်ရောဂါနဲ့ လုံခြုံရေးကစ္စတွေမှာပေါ့၊ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်လူတွေအဆင်ပြေနိုင်စေဖို့အတွက်ကတော့ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ ကူးသန်းရောင်ဝယ်ရေး တို့တွင် ဆက်ဆံရေးတိုးချဲ့ဖို့ပါ၊

AT : တရုတ်၊ ဂျပန်တို့ဟာ ရခိုင်နှင့် မြန်မာတဝှမ်းမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ပါဝင်နှိုင်ပါသလား၊ တရုတ်နှင့်အမေရိကန်ကြားက ဗျူဟာဆိုင်ရာရှင်ပြိုင်မှုကဘယ်လိုပါလဲ၊ 

TMN : သဘောတရားအရတော့ သူတို့ဟာ အဓိကကဏ္ဍကပါဝင်ကြပါတယ်၊ လက်တွေကပိုရှုပ်ထွေးမှာပါ၊ အပြောင်းအလှဲဆိုတာအတွင်းကလာပါတယ်၊ ဒါကပိုကောင်းမွန်းပြီလက်တွေ့ကျပါတယ်၊ အလားအလာကတော့မရှင်းလင်းသေးပါဘူး၊ သူတို့တွေရဲ့ပြိုင်ဆိုင်မှုက ကျနော်တို့ကိုမသက်ရောက်ပါဘူး စိုးလည်းမစိုးရိမ်းပါဘူး၊ 

AT : နောက်ဆုံးအနေဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးမေးခွန်းတခုမေးပရစီ၊ မြန်မာစစ်တပ်နှင့် ဗဟိုအစိုးရကိုဆန့်ကျင်ဖို့ ဘာ့ကြောင့် ဘယ်တုန်းက လက်နက်ကိုင်ဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါလဲ၊ 

TMN : နိုင်ငံရေးညီမျှမှုု ရပိုင်ခွင့်တွေကိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာကောင်းမွန်တဲ့နေရာအခင်းအကျင်းမရှိဘူး၊ မျှော်လင့်လို့လည်းမနေချင်ဘူး၊ ကျနော်တို့ဆုံးရှုံးသွားတာကို တောင်းနေတာလည်းမဟုတ်ဖူး၊ ကျနော်တို့လက်နှင့်ကျနော်တို့ကြမ္မာကိုဖန်တီးမယ်၊ သူတို့ဘာထင်ထင်ကစ္စမရှိဘူး၊ ငါတို့နှင့်ထိပ်တန်တာကိုငါတို့ကိုယ်တိုင်တည်ဆောက်ရမယ်၊ ငါတို့ရဲ့အလုပ်က ငါတို့ရဲ့အချုပ်အချာအာဏာကိုထိမ်းသိမ်းဖို့ ငါတို့ရဲ့မှန်ကန်တဲ့နိုင်ငံရေးနေရာကိုပြန်ရရှိဖို့ဖြစ်တယ်။

Bertil Lintner ၏ Rebel yell ; Arakan Army Leader speaks to Asia Times ကိုပြန်ဆိုသည်၊

ခွင့်တောင်ထားခြင်းမရှိပါ၊

ထွန်းလွင်

၁၉၊၀၁၊၂၀၂၂( ညဥ့် ၁ နာရီ ၄၈)

ဘန်းဇားဆည်

ဘိန်းစား(ဇား)ဆည်

“လာပြန်ပြီ” သုံးကြိမ်မကတော့ စိတ်ကိုတော့တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်လေးထားပါသည်၊ မှေးခနဲအိပ်ပျော်မလို့လုပ်တိုင်း လာလိုက် ဘာကြီးမှန်လည်းမသိ၊ ကျနော်ကဒါမျိုးအယုံအကြည်မရှိသူ၊ သို့သော် မဖြစ်တော့ပြီ နောက်တကြိမ်မလာစေချင်တော့ စိုးရိမ်သလိုလိုဖြစ်လာသည် ကြောက်တော့မကြောက်ပါ၊ မထူးတော့ပြီမို့ ကွန်ပျူတာကိုပြန်ဖွင့်လိုက်သည် မီးပြတ်မနေ၍တော်သေ၏ မီးက နိုးချိန်မရ အိပ်ချိန်ရသည်၊

ဒီလိုပါ မနေ့က ကျနော် နေ့တဝက်ခန့် ကိုထွန်းစော ဆိုသူလူငယ်တစ်ဦးနှင့် ကျောက်ဖြူချောင်းနှင့်ဆည် လေးဆည်ခန့်ကိုလေ့လာခဲ့သည်(ကျောက်များဖြင့်ဆည်ဖို့ထားရသောလယ်ဆည်)၊ယင်းတို့မှာ ဘိန်းစားဆည်၊ မောင်ဖလူးဆည်၊ နီညိုအောင်ဆည်၊ သောက်ညိုဆည် တို့ဖြစ်ကြသည်၊

အမှန်က ကျနော် ဘိန်းစားဆည်ကိုခြေတောင်မချခဲ့ပါ အစပ်လှောက်သာရောက်ဖြစ်သည်၊ သို့သော် ကိုထွန်းစောကိုတော့ဆည်အကြောင်းအသေအချာမေးပြီး ထူးထူးဆန်းဆန်းစူးစိုက်ကြည့်မိခဲ့ပါသည်၊ ကိုထွန်းစောလည်းဒီဆည်ကိုခွင့်မတောင်းပဲခြေချဝံဟန်မတူ၊ 

 ပြိုင်းလှေကားတစ်ထောင်ရွာနှင့်မနီးမဝေးတောစပ်အစုလေးတခုတွင်နေသော င/ပျင်းကြီးသည် ဘာမှမယ်မယ်ရရမလုပ်ချင် အဆင်ပြေလျှင်ဘိန်းရှုသည် ဘိန်းစားသည်  တခါတလေ င/သာဝေနှင့် ဓားပြတိုက်ရန်လိုက်သည်၊ နောက်တော့ င/သာဝေ သူ့ကိုမခေါ်တော့ ဓားပြတိုက်၍ရလာသော င/ပိ၊ င/ရုတ်၊ ဆား၊ နနွင်း၊ချဥ် တို့ကိုလစ်လျှင်လစ်သလို ဒီကောင်ကဖွက်ထားသည်၊ ဒါကို ဗိုလ်င/သာဝေသတိထားမိသည်၊ ပြောလည်းမပြောချင်တော့၊ ဒီကောင်ကဘိန်းစွဲနေတော့ မချီးသာအိမ်တွင် ဘိန်းနှင့်ဖစားမည်၊ နောင်ခါဓားပြတိုက်သွားလျှင်မခေါ်တော့၊ ဗိုလ်သာဝေမယားကြာသီးမကလည်း ငပိ၊ငရုပ်၊ဆား၊ချဥ် မျာများရလေပိုပျော်လေ၊ တခါမှာ ကြာသီးမသည် ကျောက်ဖြူချောင်း  ချဘူချေအိုင် (ချဘူချေ‌ဆိုသူရေနစ်၍သေဆုံးခဲ့ဖူးသောအိုင်)၌ ငရံ့ငါး နေသောအခေါင်းတခုတွေ့ထားလေသည် ငရံ့ငါး တစ်ကောင် တစ်ကောင် လက်ကျိုင်း(ယောင်)(လက်ကျင်းဝတ်)နီးပါးရှိကြသည်၊ ဤငရံ့ကိုမျက်စိကျနေသည်မှာကြာပေပြီ ငရံ့ငါးသည် ညှီကြီးသဖြင့် နနွင်းများများထည့်၍ချက်ရသည် ငရံ့ကလည်း ထိုအ‌ခေါင်းတွင်ပင် ရာချီရှိရာ နနွင်းအတော်များများစုထားမှဖြစ်ပေမည် ထို့ကြောင့် လင်တော်မောင်ကို ဒီတစ်ခေါက်နနွင်းများများဓါးပြတိုက်လာခဲ့ဖို့မှာလိုက်လေသည်၊ အိုကေ ဟုပြောပြီးနောက် ဗိုလ်သာဝေသည် သုံးယူဇနာခန့်ဝေးကွာသည့် နနွင်းနံပြိန်ရွာသို့ရောက်အောင်သွားပြီး ဒါးပြတိုက်လေသည်၊ နနွှင်းနံပြိန်ရွာမှနနွှင်းသဌေးကြီး ဦးဒိုးသာစိန်၏ ဒိုးကြီး(စဥ်အိုးကြီး)တလုံထဲတွင်းထည့်ထားသောနနွှင်းကို ဖုရားစင်ပေါ်မှ အဖုံးလှလှလေးနှင့်ကြေးအိုငယ်တလုံကိုယူလျှက် အိုးတဝက်ခန့်ဖြည့်ပြီးယူလေလျှင်၊ချဥ်နှောင်ခံထားရသော ဦးဒိုးသာစိန်က “စိတ်ကြိုက်ရာယူပါလီဝေ”(မင်းလိုသလှောက်သာယူသွားပါလေ) “ဘယတ်, ဘယတ်, စိတ်ကြိုက်ယူလို့ဖြစ်ဖို့လား ပိုးချခြူလိုက်လားဖို့နှက်”

(နှနွင်းကအထားမတပ်လျှင်ပိုးလိုက်တပ်သည်)၊အိမ်ပြန်ရောက်သောအခါ  မယားအလှကြာသီးမသည် လင်တော်မောင်င/သာဝေမျက်နှာကို ထိုကြေအိုးကိုဆွဲလျှက်ပစ်ပေါက်လေတော့ရာ အိုးမရ ခွက်မရ နှနွှင်းအနည်းငယ်သာရ ဖြစ်ခဲ့ရဖူးပြီ၊ အကြောင်းမှာ သူများအိမ်ကတန်ဖိုးရှိသည့်အိုးကိုယူလာရသလားဟူသတည်၊ နနွှင်းကတော့လေထဲမလွင့်ပဲမြေကြီးပေါ်ပုံကျသွားသဖြင့်ပြန်ကောက်ယူရာအနည်းငယ်ရလိုက်သည်၊ဤကဲ့သို့တန်းဖိုးကြီးသည့်အိုးကိုတပါးသူထံမှဓါးပြတိုက်ယူလာသည်ကိုသူမ လုံးဝ လုံးဝ မကြိုက်ပါ၊ သီးခံဖို့လည်းမဖြစ်နိုင်၊ ဗိုလ်သာဝေခမျှာမျက်နှာထောင်းထောင်းပြိုပြီးသကာလ သမားတော်အဖိုးဝေသံအောင်ထံတွင် ဇာမဏီဆေးနှင့်နှစ်ပတ်ခန့်အုပ်လိုက်ရလေသည်၊ တောင်တဖက်ရွာက င/အောင်လိုင်တို့အဖွဲ့မူကားစည်းပျက်ကမ်းပျက် ‌ငပိ၊ ငရုတ်၊ ဆား၊နနွှင်းအပြင် ရွေစ၊ငွေစ၊ မိန်းမစ စသည် အကုံလုံးကိုယူကြသည်၊ တခါတွင် ငအောင်လှိုင်တို့အုပ်စုသည် ဗြားသာမ နှင့်တွေ့ကြလေသည် ကိစ္စဝိစ္စပြီးသောအခါ ပြားသာမက “သိုင်ကျူး သိုင်းကျူး”(ကျေးဇူး ကျေးဇူး) ဟုပြောရာ င/အောင်လိုင်စဥ်းစားမိသည်မှာ ငါကဓားပြတိုက်တာလား ငါအတိုက်ခံရတာလား? အော် ဖရား ဖရား၊ ငအောင်လှိုင်ကား ဖရားသာတသည်တရားမရ၊

 ဘိန်းစားင/ပျင်းကြီးသည် င/သာဝေနှင့် နောင်တွင်ဓါးပြတိုက်ရန် မလိုက်ရတော့သဖြင့် င/အောင်လှိုင်တို့အဖွဲ့သို့ချဥ်းကပ်ရာ င/အောင်လှိုင်တို့၏ အကျင့်ယုတ်ပုံကိုသိသွားသောအခါ ထို့နေ့မှစ၍ဓားပြလုပ်ငန်းကို အဆုံးသတ်လိုက်လေသည်၊

မလကျွန်းရွာဖက်သို့ကပ်လျှက် လယ်လုပ်ရန်အသင့်အတင့်ကောင်းသည့်တစ်နေရာသည် မည်သူမျှပိုင်ရှင်ပြုလျှက် မလုပ်စားဖြစ်သေး လေယာဥ်ပျံကွင်းချဲ့ရန်အလို့ငှာမြေဖို့ရန်၊ ပါဝါစတေရှင်ဆောက်မည့်နေရာမြေဖို့ရန် တောင်ကိုဖြိုပြီးမြေကို​ရောင်းစားကာ လယ်ကွင်းလုပ်ဖို့ကလည်း လှပသည့်တောတောင်ရေမြေသဘာဝကိုမပျက်စီးစေလိုသောဘိန်းစားကြီးသည် ထိုလယ်တာကိုရရှိရန်ချောင်းငယ်မြောင်းငယ်များကို ဖြည်းဖြည်းချင်းကျောက်များဖြင့်ဆည်ဖို့လေတော့သည်၊ “အစတုန်းက ကျနော်ဘိန်းဆီကျနေတုန်း လာတဲ့ နတ်သမီးတွေကို အစောင့်အဖြစ်လိုက်ပါလာ​သော အကောင်လို့သာထင်နေတာ”ဟု ဘိန်းစားကြီးကသတင်းထောက်နောင်နောင်ဆိုသူကိုပြန်ပြောပြခဲ့သည်၊ သူ 

စဆည်ကတည်က သူ့ကိုဟန့်တားကြသည်ကို သတိမထားခဲ့ ဘိန်းမူးနေသည်၊ နောင်တွင် ထိုမြေရှင်ကြီးသည် ဘိန်းစားကြီမျိုးဆက်ကို တစ်နှစ်တစ်ယောက်စားလေတော့သည်၊ ဘိန်းစားကြိးမျိုးဆက်လည်းပြုန်းပြုန်းစင်လေသည်၊ 

နောင်လာနောင်သားတို့ကားမြေရှင်ကြီထံတွင်ခွင့်တောင်းပြီးမှ ထိုလယ်မြေကိုစနစ်တကျလုပ်ကြလေရာ ဘေးရန်ခပ်သိမ်းကင်းငြိမ်းကြပြီး အဆီသြဇာနှင့်ပြည့်သောသီနှံများကိုစားသုံးကြရလေသည်၊ 

ထိုနေ့ညက ကျနော်အိပ်ပျော်ဖို့ကြိုးစားတိုင်း ‌သုံးကြိမ်ထက်မနည်းရောက်ရောက်လားခဲ့သောမြေရှင်ကြီးကြောင့်အိပ်ချိန်နဲခဲ့ရပါသည်၊ တနေ့တော့မြေရှင်ကြီးနှင့်သွာတွေ့ရန်ရည်စူးထားပါသည် သူကြိုက်တပ်သောအစားအသောက်မျာလည်းယူဆောင်သွားပေးပါမည်၊ဆုံးရှုံးခဲ့ရ​သောကျ​နော့အိပ်ချိန်ကို​တော့သူပြန်​ပေးရပါလိမ်မည်၊

သင်ခန်းစာ

မြစ်ချောင်းအင်းအိုင်ရေမြေတောတောင်သဘာဝကိုခွင့်မတောင်းပဲမည်သည့်အခါမျှဆည်ဖို့ပိတ်ဆို့တူးဆွမလုပ်ကြပါလေနှင့်၊ လုပ်ခဲ့သည်ရှိသော်သင်သည်ဤကမ္ဘာပေါ်မှသက်ရှိများကို အဆုံးသတ်ပစ်ရန်ကြိုးစာနေသည်နှင့်တူပေမည်၊

သိုက်

လွန်ခဲ့တဲ့ ၅,၆,၇ နှစ်လှောက်ကဖြစ်မယ်ထင်ပါတယ် လူငယ်တယောက်နှင့်တွေ့ခဲ့တယ်၊ သူဟာထက်သန်ပြီးကျမ္မာသူတယောက်ပါ၊ ဇာတိက မြောက်ဦးရွှေမြို့တော်ကဖြစ်ပါတယ်၊ ကုန်ခဲ့တဲ့နှစ်ကခရီးတခုမှာမမျှော်လင့်ပဲသူ့ကိုပြန်တွေ့ပါတယ်၊AA/ULA မှာအတော်အသင့်ကြီးတဲ့တာဝန်တောင်ပေးထားခြင်းခံနေရပါပြီ၊ စတွေ့တုန်းကသူကျနော့ကိုပြောဖူးခဲ့တဲ့စကားမှတ်မိနေတယ်၊နဂါးနှိုက်လို့ရေထဲနစ်မြုတ်သွာခဲ့ရတဲ့ကောတုန်ကရစ်တိုင်းကိုရေငုတ်ကရိယာတွေနှင့်ငုတ်မဲ့ကိစ္စပါ၊ သူဘာကိုရည်ရွယ်တာလဲ မြို့ဟောင်းဖေါ်ထုပ်ရေးလား၊ ကျောက်သံပတ္တမြားလား ကျနော်မဝေခွဲတပ်ခဲ့ဖူး ကျနော်ကဒီလှောက်ထိစဥ်စားခဲ့ဖူးတာမှမရှိခဲ့ပဲကို၊
တနေ့ကလူငယ်တယောက်ကပြောပြန်ပြီ သူ့အဖိုးဘဂ်လာကို ဆား‌ရောင်းသွားခဲ့တုန်းကအဖြစ်အပျက်လို့ဆိုတယ် အဖွားကြီးတစ်လုံးရောက်လာပြီး သူတို့ကိုဖက်ပြီးငိုသတဲ့၊ အဖွားကြီးက ဘဂ်လာမှာရှိတဲ့ကျောက်ဖြူသားတွေနေကြတဲ့ရွာကလို့ဆိုတယ်၊ ငိုရခြင်းအကြောင်းက “မောင်ယေ နင်ရိုးယလှောက်တောင်ဆင်းရဲရလား ငါရို့ယလှောက်မဆင်းရေးခပါဂါး” (မင်းတို့ဒီလှောက်ဆင်ရဲရသလား ငါတို့အဲဒီမှာနေတုန်းကဒီလှောက်မဆင်းရဲခဲ့ဖူးဘူး)၊ သူမဆိုလိုတာက ဘဂ်လာသို့ဆားရောင်းလာရတာဟာ ဆင်ရဲလွန်းလို့ဖြစ်တယ်လို့ဆိုလိုတာပါ(အဖွားကြီးပြောတဲ့စကားမှာ တိုင်ပြည်တပြည်ကိုထူထောင်တဲ့နေရာမှာစဥ်စားရမဲ့ဘောဂဗေဒသဘောတရားတွေပါနေတယ်)၊ ဒီလိုနဲ့အဖွားကြီးဟာ ဆားရောင်းသားတွေကို ရတနာသိုက်မြေပုံတခုပေးလိုက်တယ် အဲဒီမြေပုံက ကျောက်ဖြူသားတွေ ဘဂ်လာသို့မထွက်ခွာမှီ ကျွန်းလေးတစ်ကျွန်းပေါ်မှာစုရုံးကြပြီး သူ့တို့မှာပါလာတဲ့ ရွှေတွေကို ရာဝင်ဒိုးကြီးတစ်လုံးမှာထည့်ပြီး မြုတ်ထားခဲ့တာကိုပြတဲ့မြေပုံပါ၊ မင်းတို့ဒီမြေပုံနှင့်ဒီရတနာသိုက်ကိုဖေါ်ယူကြလေလို့ပြောလိုက်သတဲ့၊ပြန်ရောက်တဲ့အခါကျွန်းလေးကိုရှာကြတော့ကျွန်းလေးကရေထဲရောက်စပြုနေပြီလို့ဆိုတယ် ရွှေအိုးကိုရှာမတွေ့ခဲ့ကြဘူး၊
လူငယ်က ကျနော့ကိုဒီရတနာသိုက်ကိုဖေါ်ထုပ်ဖို့ အကြံပြုလာပြန်ပါပြီ၊ ကျနော်ကလည်းဝင်ငွေမရှိတာကြာလာတော့ အခုတခါ အယင်ကနဲ့မတူပဲ စိတ်ဝင်စားလာတယ်၊ င/လပွေ့ဆိပ်ကမ်းဆည်ဖို့ ဖို့ ပင်လယ်ထဲကသဲတွေကိုသဘ်ောကြီးတွေနှင့်စုတ်တင်ပြီးယူထားတော့ဒီကောင်တွေများရတနာသိုက်ကိုတွေ့သွားပြီးပြီလားလို့လည်းစဥ်စားမိပြန်တယ်၊ AA/ULA က လူငယ်ပြောခဲ့သလိုရေငုတ်ကရိတွေဝယ်ယူတပ်ဆင်ပြီးငုတ်မိခါမှာဟိုကောင်တွေတွေ့သွားလို့ယူသွားပြီးပြီ ဆိုလျှင် ဖွတ်ကျောပြာစု ခရုဆံကျွတ် ဖြစ်တော့မှာ၊ အခုတော့ ရမ်းဗြဲကျွန်းသားတွေဟာ ဆားမကလို့ နွားတွေကိုပါဘဂ်လာသို့ရောင်းစားလိုက်ကြတာ မကျန်သလှောက်ပါပဲ၊ ဘဂ်လာသားတွေ ရမ်းဗြဲကျွန်းကအမဲသားအလွန်အရသာရှိတယ်လို့တောင်ပြောကြသတဲ့၊ ဘဂ်လာမှာရှိတဲ့နွားချေးပုံက တက်ကြည့်လျှင် ရမ်း‌ဗြဲကျွန်းကိုလည်းကောင်းကောင်းမြင်ရသတဲ့၊ 
အော်  ငါတို့တွေက ရတနာသိုက်ကိုခုထိုင်ပြီး ရတနာရှာနေကြသူတွေများဖြစ်နေကြပြီလား၊

Comment